با نگهداری کاج نوئل ، بیماری و تکثیر آن آشنا شوید

یکی از زیباترین درخت های 4 فصل به خصوص در فصل زمستان، درخت کاج نوئل است. این درخت زیبا به خاطر کاربرد آن در کریسمس بسیار معروف شده است و هرساله مردم در سرتاسر دنیا با تزیین آن سال نو میلادی را جشن می‌گیرند. کاج نوئل انواع و گونه های مختلفی دارد و از آن به عنوان یک درخت زینتی در باغها و فضاسازی پارکها استفاده می‌کنند. علاوه بر جنبه تزیینی، از چوب این کاج نیز استفاده های فراوانی می‌شود و به همین جهت طرفداران زیادی دارد. نگهداری کاج نوئل نسبتا آسان است و برگهای سوزنی شکل آن کمتر به بیماری دچار می‌شوند. در این مقاله با ما همراه شوید تا با قیمت خرید ، تکثیر و بیماری کاج نوئل آشنا شوید.

کاج نوئل را بیشتر بشناسید

کاج نوئل از جمله درختهای سریع الرشد و مقاوم به سرما است و در صورت ایده آل بودن همه ی شرایط، می‌تواند در فصول رشد تا 60 سانتی متر رشد کند. ساقه های نوئل همگی بر روی تنه ی اصلی درخت رشد می‌کنند و به اصطلاح به آن یکپایه گفته می‌شود. این کاج بومی مناطق سرد و معتدل نیم‌کره شمالی از قطب تا مناطق گرم و معتدل است. بزرگترین این درختان ارتفاعی بین 25 الی 35 متر و قطری در حدود 10 الی 15 متر دارند. برگهای سوزنی شکل و زیبای این کاج با رنگ سبز تیره و سایه های آبی خودنمایی می‌کند و مخروطهایی به بزرگی 6 الی 10 سانتی متر تولید می‌کند. 

کاج نوئل انواع بسیار زیادی دارد و همگی آنها علاوه بر زیبایی استفاده های مخصوصی دارند و از روی فرم ظاهری برگها و مخروط قابل شناسایی اند. در ادامه با چند گونه ی معروف کاج نوئل آشنا می‌شویم :

• نوئل سبز ( Picea abies ) : شناخته شده ترین نوع کاج نوئل است.
• نوئل آبی کاستر : به دلیل رنگ آبی برگها مشهور است.
• نوئل اولندورف : فرم مخروطی بسیار فشرده ای دارد.
• نوئل کونیکا : دارای فرم زیبا و بهترین و شناخته شده ترین گونه برای پارک های جدید اروپا و آمریکا است.
• نوئل سبز بالشتکی : دارای قدی کوتاه است و به ندرت به 1 مر می‌رسد.
• نوئل نقره ایی یا آبی : دارای زیباترین برگها از نظر فرم سوزنی و رنگ بندی است.

همانطور که گفته شد، چوب این درخت به دلیل مرغوب بودن جنس از بهترین و مهمترین گزینه ها در صنعت چوب بری کشور های اروپایی و سراسر جهان است. از مهم ترین استفاده های آن می‌توان به تهیه الوار و تیر، مصارف نجاری، تهیه مبل و ساختمان سازی و تولید انبوه خمیر کاغذ اشاره کرد. همچنین چوب این درخت سهم بزرگی از تجارت جهانی چوب را به خود اختصاص داده است.  

شرایط نگهداری کاج نوئل

نگهداری کاج نوئل نسبتا راحت است و تنها به نور متوسط، رطوبت و آبیاری منظم نیاز دارد. تنها نکته در مورد آن، بودن در هوایی خنک است چرا که دمای بالا این کاج را از بین می‌برد. برای نگهداری از این کاج باید در ابتدا نکاتی را بدانید که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم :

نور :

یکی از دلایل محبوبیت این کاج به عنوان کاج کریسمس، نیاز نوری نسبتا کم آن و مقاومت نسبت به سایه است. اما این نکته را در نظر داشته باشید که در شرایط سایه و آپارتمان رشد کمتری خواهد داشت و برای رشد کافی و گلدهی به روزانه حداقل 6 الی 7 ساعت نور کامل نیاز دارد. 

خاک :

نوع خاک برای این کاج خیلی فرقی نمی‌کند. انواع بافت خاک مانند شنی، رسی و لومی برای رشد خوب این کاج مناسبند. به صورت کلی هر خاکی با زهکش بالا اعم از خاک های خنثی تا اسیدی برای کاج نوئل مناسب است. 

آبیاری :

کاج نوئل به آبیاری متوسط رو به زیاد و منظم نیاز دارد. در 2 سال ابتدای کاشت به آبیاری بیشتری نسبت به کاج های مسن تر نیاز دارد. در سنین بالا آبیاری هفته ای یک مرتبه به صورت عمیق مناسب است. 

دما :

کاج نوئل به دلیل تحمل زیاد در هوای سرد معروف است و به همین دلیل در تزیینات کریسمس در زمستان دوام می‌آورد. این کاج در آب و هوای معتدل رشد بهتری دارد و دما را تا -3 درجه سانتی گراد تحمل می‌کند. تنها نکته در مورد آن مراقبت از ریشه ها در هوای سرد است چرا که ممکن است استفاده از آب یخ سبب یخ زدن ریشه ها بشود. کاج نوئل به هوای گرم حساس است و دمای بالا سبب از بین رفتن آن می‌شود. پس در صورت نگهداری این کاج در منزل، از قرار دادن آن در مکانی با دمای بالا خودداری کنید.

کوددهی :

کاج نوئل های مرتفع با داشتن ریشه های عمیق می‌تواند در اعماق خاک ها نفوذ کرده و مواد مورد نیاز خود را فراهم کند و به این دلیل به کوددهی نیاز ندارند. اما برای کاج های کوچکتر در آپارتمان این امکان فراهم نیست و باید در طول فصول رشد با کود کامل سوزنی برگها و یا کود های مخصوص تغذیه شوند.

هرس :

تمامی گیاهان و درختها به هرس سالیانه نیاز دارند تا برای رشد بیشتر و با کیفیت انرژی بیشتری داشته باشند. بنابراین باید سرشاخه های بی کیفیت و شاخه های خشک کاج نوئل حتما هرس شوند تا انرژی بیشتری برای پرشدن و افزایش شاخه داشته باشد.

اکنون به صورت کامل با نگهداری کاج نوئل آشنا شده اید و به راحتی می‌توانید یک کاج زیبا در منزل داشته باشید. اما رعایت نکردن شرایط بالا، سبب بروز بیماری های کاج نوئل خواهد شد که هر کدام از آنها درمان و پیشگیری مخصوص به خود را دارند. در ادامه با رایج ترین مشکلات این کاج و درمان آنها آشنا می‌شویم.

 

بیماری های کاج نوئل را بشناسید !

علل ریزش برگهای سوزنی

این مشکل علل مختلفی دارد و در ابتدا باید علت آن را بشناسید و سپس درمان را شروع کنید. 

1. وجود قارچ Rhizosphaera

این قارچ در فصل بهار که اختلاف دمای شبانه روز زیاد است مشاهده می‌شود و سبب سوزن ریزی کاج می‌شود. برای درمان و پیشگیری از ریزش بیشتر باید از قارچ کش های سیستمیک استفاده کنید. توجه کنید که در صورت مشاهده ی اولین ریزش برگ ها حتما مشکل را شناسایی کرده و هرچه سریعتر اقدام کنید چرا که بعد از ریزش های متعدد دیگر قارچ کش فایده ای ندارد. آبپاشی روی برگ ها در این زمان اصلا توصیه نمی‌شود و حتی به گسترش قارچ کمک خواهد کرد. به نکاتی در رابطه با اولین ریزش برگهای سوزنی توجه کنید :

1. شاخه ی بیمار را بریده و در صورت امکان بسوزانید و از قارچ کش استفاده کنید.

2. از آبپاشی روی شاخ و برگ خودداری کرده و اجازه دهید کاملا خشک شوند.

3. با کوددهی درخت را در مقابل قارچ تقویت کنید.

4. کاج بیمار را از باقی کاج ها دور کنید.

2. وجود انواع لارو ( شفیره ) و شته ها

بزرگترین منبع غذایی لارو برخی پروانه ها و انواع شته ها، کاج نوئل مخصوصا نوئل آبی است. در صورت حمله ی این موجودات به کاج، برگ ها در ابتدا زرد شده و پس از قهوه ای شدن کامل، می‌ریزند. برای از بین بردن آنها بهتر است گیاه را سمپاشی کنید و با دستمال شاخه های آن را تمیز کنید.

علت خشک شدن برگ ها

رایج ترین مشکل کاج نوئل، خشک شدن برگهاست که علت آن بیماری های باکتریایی است. این بیماری با خشک شدن برگها و مرگ شاخه ها از پایین تنه به سمت شاخه های بالایی اتفاق می‌افتد. در مواردی ممکن است به دلیل این بیماری برگها به رنگ قهوه ای سوخته و یا بنفش دربیاید که در این زمان باید شاخه را از ته بچینید. برای پیشگیری از این بیماری بهتر است یک برنامه ریزی منظم برای آبیاری داشته باشید و اجازه ندهید در روزهای خشک تابستان، کاج شما بی آبی و خشکی بکشد. 

این بیماری و مشکلات ممکن است از زمان خرید و نگهداری کاج نوئل نیز با او همراه بوده باشد و بنابراین حتما در هنگام خرید، سلامت گیاه را چک کنید. در صورت بروز بیماری برای از بین نرفتن کاج بهتر است از روش های تکثیر کاج نوئل استفاده کنید و گیاهان خود را بیشتر کنید. 

بهترین روش های تکثیر کاج نوئل

تکثیر کاج نوئل معمولا در اواخر پاییز یا اوایل زمستان به 2 صورت کاشت بذر و قلمه گیری انجام می‌شود. که هر دو روش را به صورت کلی شرح می‌دهیم.

1. تکثیر کاج نوئل از طریق کاشت بذر

تکثیر این کاج از طریق بذر نیاز به صبر و اقدامات اولیه دارد اما مرسوم تر از قلمه گیری است. برای کاشت بذرها در فصل بهار در ابتدا باید سرمای مورد نیاز آنها تامین شود. به این منظور باید بذر را در مدت 2 الی 4 هفته در ماسه ی سرد و مرطوب قرار دهید. همچنین می‌توانید آن ها را در پاییز در خاک باغچه بکارید تا در زمستان نیاز سرمایی آنها برطرف شده و در بهار جوانه بزند. برای کاشت بذر در خانه به روش زیر عمل کنید :

1. بذرها را به صورت دسته جمعی و یا دانه ای در گلدانی کوتاه با دهانه ی 13 الی 15 سانتی متر حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید. این کمپوست سبب می‌شود که آب اضافی از سینی خارج شود اما رطوبت آن حفظ شود.

2. بستر کاشت بذرها همواره باید مرطوب باشد. می‌توانید از راههای تامین رطوبت گیاهان کمک بگیرید و یا یک نایلون شفاف را روی گلدان بکشید. برای ایجاد تهویه هوای داخل نایلون، چند سوراخ را بر روی آن ایجاد کنید تا هوا رد و بدل شود.

3. تا جوانه زدن گیاه صبر کنید و بعد از آن، گیاه را به گلدانی با خاک غنی تر انتقال دهید. 

2. تکثیر از طریق قلمه زدن کاج نوئل

با توجه به اینکه کاج نوئل گیاهیست که قلمه ی آن سخت ریشه می‌دهد، تکثیر آن از طریق بذر متداول تر است. اما در شرایط گلخانه ای و ایده آل، قلمه ها نیز ریشه خواهند زد و در اینجا با تکثیر کاج از طریق قلمه گیری آشنا می‌شویم.

1. بهترین زمان برای قلمه گرفتن در اواخر پاییز تا اوایل زمستان است.

2. اگر می‌خواهید درختتان بیشتر افقی رشد کن، قلمه را از شاخه های افقی و یا اگر می‌خواهید عمودی مرتفع شود، قلمه را از شاخه های عمودی کاج به صورت اریب ببرید.

3. برگهای پایینی قلمه را ببرید و تنها 2 یا 3 برگ را در قسمت بالایی نگه دارید.

4. انتهای قلمه را در پودر ریشه زایی فرو برده و برای چند ثانیه نگه دارید.

5. برای تامین رطوبت مورد نیاز بستر قلمه ها، می‌توانید یک پلاستیک شفاف روی آن بکشید تا مانند گلخانه عمل کند.

6. بعد از ریشه دهی به صورت کامل، گیاه را بدون اینکه خاک اطراف ریشه ها دست بخورد و یا ریشه آسیب ببیند، در یک گلدان مناسب بکارید.