یکی از خاصترین و متفاوت ترین گزینه ها برای آوردن طبیعت به داخل خانه، نگهداری از بونسای های اسرار آمیز است. بونسای در اصطلاح ژاپنی به روشی گفته میشود که در آن درخت ها و گیاهان بزرگ و بلند قامت را برای نگهداری در داخل منزل کوچک سازی میکنند، به صورتی که تداعی کننده فرم و شکل ظاهری درخت باشند. پرورش و تربیت بونسای در گلدان به نگهداری ویژه ای نیاز دارد و در صورتی که به آن بی توجهی شود ممکن است به مشکلات یا بیماریهایی دچار شود. در این مقاله همراه ما باشید تا با درمان مشکلات و بیماری های بونسای شامل علت ریزش یا زرد شدن برگ بونسای و … آشنا شوید.
علت و درمان مشکلات و بیماری های بونسای
1. علت ریزش برگ بونسای :
از جمله علل اصلی ریزش برگ بونسای میتوان به آبیاری کم و خشکی کشیدن گیاه، درجه دمای نامناسب، نور کم و نامناسب و گاهی آبیاری بیش از حد گیاه اشاره کرد. بونسای دارای گلدان کوچک و ریشه های کم عمق است و آبیاری زیاد باعث مرطوب شدن بیش از حد خاک و عدم جذب آب توسط ریشه و در نتیجه پوسیدگی ریشه میشود. همچنین نبود نور کافی نیز باعث میشود که خاک دیرتر خشک شود و همین امر سبب ریزش برگهای بونسای میشود. البته هرگز بونسای را در معرض نور مستقیم و شدید خورشید قرار ندهید و مکانی نزدیک به پنجره با نور غیر مستقیم و روشن برای آن انتخاب کنید.
در صورتی که برگهای پایینی در ابتدا زرد شده و سپس میریزند، آبیاری گیاه زیاد است و باید اجازه دهید خاک کامل خشک شود سپس اقدام به آبیاری کنید. اما در صورتی که ریزش برگ از قسمت بالا و برگهای جوان است، آبیاری کم است و گیاه در معرض خشک شدن است.
2. علت زرد شدن برگ بونسای :
زرد شدن برگ بونسای مانند ریزش برگها میتواند به دلیل آبیاری نادرست اتفاق بیفتد. همچنین گیاه بونسای به شدت در مقابل تغییرات محیطی حساس بوده و جابجایی مکرر گلدان باعث وارد آمدن شوک به گیاه، زرد شدن برگ ها و ریزش آنها میشود. دلیل دیگر زرد شدن برگ ها میتواند کاهش ازُت موجود در برگهای قدیمی گیاه باشد که در این صورت باید از کود مخصوص استفاده کنید. همچنین خاک بونسای نیز مانند تمامی گیاهان، پس از گذشت زمان از مواد مغذی تخلیه شده و نیازمند کود دهی جهت تقویت خاک و رشد درخت میباشد.
نکته : در صورتی که برگهای بونسای به طور ناگهانی زرد شده و سپس میریزند، یعنی آبیاری بونسای کم است. اما در صورتی که برگها به آرامی زرد شده و بعد میریزند، به معنای آبیاری بیش از حد و کوددهی نادرست ( کمبود یا ازدیاد کود) است.
3. علت پوسیدگی ریشه و ساقه :
پوسیدگی ریشه و در موارد شدید تر، پوسیدگی ساقه درخت به علت آبیاری بیش از حد و غرق آب شدن ریشه گیاه است. به دلیل کوچک بودن گلدان بونسای آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه و در موارد حاد باعث مرگ گیاه میشود. شناسایی این مشکل به دلیل پنهان بودن ریشه ها در خاک کمی دشوار است اما در صورت بروز لکه های سیاه بر روی برگ یا ساقه، ریزش برگها و پژمردگی گیاه، باید احتمال پوسیدگی ریشه را بدهید.
برای شناسایی مشکل باید خیلی آهسته خاک روی ریشه را کنار بزنید و ریشه ها را بررسی کنید. در صورتی که ریشه ها سیاه و یا نرم شده اند، یعنی ریشه پوسیده است و باید گیاه از گلدان خارج شود و ریشه های گندیده جدا شوند. سپس پس از زدن قارچ کش به گلدان و ریشه و حذف ریشه های پوسیده، مجدد گیاه را به همراه ریشه های سفید و سالم داخل گلدان با خاک خشک و جدید قرار دهید.
4. علت بروز لکه های قهوه ای و زرد رنگ روی برگ :
عامل ایجاد لکه هایی به رنگ قهوه ای و زرد عموما آفتی به نام کنه تار عنکبوتی است. این کنهها که شبیه عنکبوتهای قرمز ریز هستند معمولاً در سطح زیرین برگها یافت میشوند. آنها برگهای مسنتر را ترجیح میدهند و برای محافظت از تخمهای سفید ریز خود، یک تار نرم و ابریشمی در پایین برگ میچرخانند.
این نوع کنه مشکل شایعی در بین گیاهان آپارتمانی است که علاوه بر تخریب ظاهر گیاه و ریزش برگ در صورتی که سریعا اقداماتی در خصوص جلوگیری از آن صورت نگیرد، باعث مرگ گیاه میشود. برای دفع این کنه استفاده از آفت کش معمولی بی تاثیر است، زیرا این کنه نسبت به آفت کش های معمولی مقاوم شده است و برای از بین بردن آن باید کنه کش ها و روغن چریش یا روغن خواب زمستانی استفاده کنید.
5.علت بروز لکه های سیاه روی برگ :
در این بیماری بونسای، ابتدا بر روی برگ ها لکه های سیاه به وجود میآید و سپس برگ ها زرد و و پژمرده شده و میریزند. عامل این بیماری وجود ” قارچ “ است که باید در اولین قدم برگ های آلوده جدا شود تا از ابتلای بقیه برگ ها به این بیماری قارچی جلوگیری شود. پس از حذف برگهای قارچی، با یک قارچ کش، برگهای سالم گیاه و خاک را اسپری کنید.
توجه : به علت مایع بودن هاگ های قارچ، تا زمان حذف قسمت های آلوده گیاه، آن را آبیاری نکنید. همچنین قبل از جدا کردن برگهای آلوده از غبار پاشی برگها با آب معمولی یا قارچ کش نیز اجتناب کنید چرا که این کار سبب پخش شدن هاگ ها و افزایش سرعت انتقال بیماری به برگهای دیگر میشود.
6. علت از بین رفتن رنگ سبز برگ ها :
اگر بونسای شما از نوع خزان کننده باشد، این امر در فصول سرد رایج است. اما اگر از یک بونسای همیشه سبز نگهداری میکنید، مشکلات ریشه و کمبود مواد مغذی از جمله آهن میتواند سبب رنگ پریدگی برگها و یا تغییر رنگ آنها بشود. بهتر است در مواجهه با این مشکل در ابتدا از کود آهن استفاده کنید و پس از گذشت چند روز نتیجه را بررسی کنید. در صورتی که تغییر رنگ برگها همچنان ادامه داشت، باید ریشه های بونسای را بررسی کرده و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
10 آفت رایج در انواع بونسای
1. شته ها :
این حشرات ریز، بدن گلابی شکلی دارند و شیره بونسای شما را میمکند و معمولاً میتوانید آنها را در قسمت زیرین برگها پیدا کنید. آنها قطرات ” شبنم ” مانندی ترشح میکنند که مورچه ها و کپک ها دوست دارند از آنها تغذیه کنند.
2. بیماری شانکر :
برگ های رنگ پریده، رشد کند گیاه و پوست متورم میتواند از دلایل بروز بیماری شانکر باشد. برخی از علل احتمالی این بیماری شامل نیتروژن زیاد در کود یا زخم التیام نیافته پس از هرس است.
3. کاترپیلارها :
اگرچه این حشرات زیبا هستند، اما برای بونسای شما بسیار مضرند. اگر برگ های خورده شده یا ابریشم بین شاخه های گیاهتان وجود دارد، احتمال اینکه بونسای شما آفت کاترپیلار داشته باشد، زیاد است.
4. کلروز :
از جمله علل این بیماری، کمبود مواد معدنی در خاک است که با رنگ زرد در برگها قابل تشخیص است. هنگامی که منیزیم یا آهن کافی در خاک وجود ندارد، بونسای شما قادر به تولید کلروفیل کافی نیست و این باعث ضعیف شدن درخت شما میشود.
5. شپشک آردآلود :
این حشرات کوچک بیضی شکل در هر مکان خنک و تاریک روی بونسای شما پنهان میشوند. برخی از نقاط پنهانی که وجود این حشرات در آنها رایج است، سیستم ریشه، زیر برگها یا در بین برگ و شاخه ها است.
6. کپک پودری :
این قارچ زمانی که خاک بیش از حد مرطوب است و نور یا گردش هوای کافی وجود ندارد، روی برگ ها و شاخه های بونسای شما رشد میکند. شکل ظاهری آن پودری و سفیدرنگ است و میتواند بونسای شما را ضعیف کند.
7. زنگ زدگی :
زنگ، قارچی است که باعث ایجاد لکه های نارنجی و قهوه ای در سطح زیرین برگ ها میشود. برگها در این بیماری مانند فلز زنگ زده به نظر می رسند و باعث میشود برگ های بونسای شما از بین برود.
8. فلس ها :
این حشرات قهوه ای بیضی شکل ممکن است در نگاه اول مانند برجستگی هایی روی پوست ساقه یا برگ به نظر برسند. آنها دوست دارند در قسمت زیرین برگ ها و در محل اتصال برگ به ساقه جمع شوند.
9. حلزون ها :
این موجودات میتوانند برای بونسای شما مضر باشند زیرا قارچ، کپک و بیماری را پخش میکنند. آنها آب و هوای گرم و مرطوب را بیشتر دوست دارند و لجن هایی را روی برگ ها و شاخه هایی که به راحتی قابل تشخیص هستند از خود به جای میگذارند.
10. سرخرطومی درخت انگور :
این شپشکهای درخت انگور برگهای بونسای را میخورند و در لبه های برگ سوراخهایی را ایجاد میکنند. این حشرات بسیار کوچک هستند و لکه های زرد یا سفید روی برگ ایجاد میکنند. همچنین تخم های آنها به نوزادانی تبدیل میشوند که در خاک فرو رفته و ریشه های گیاه را میخورند.
برای درمان این آفات و بیماری ها در ابتدا باید بونسای خود را از سایر گیاهان جدا کنید و سپس با استفاده از سم یا قارچ کش های طبیعی یا شیمیایی به نابودی حشرات یا آفات بپردازید.
سلام بن سای من اکثر برگ هاش روشون نقطه های سفیدرنگ مایل به قهوه ای دارن در صورت امکان راهنمائی کنید چیکار کنم
با تشکر
سلام بنسای من برگهای جوان و سبزش میریزه تقویتی هم بهش دادم مهتابی مخصوص ب رشد گیاه هم براش گذاشتم
سلام یک بنسای دارم که چند روزی است که برگهاش خشک میشن و یا بعضی هاشون دورنگ میشن و میریزن… علتش چیه؟ نگرانشم.
سلام بنسای من جوانه زده و داره برگ جدید باز میکنه و در همین حین هم یسری از برگاش سیاه میشن و میفتن دلیلش چیه؟
سلام من بونسای جیسینگ دارم. کود آهن زیاد بهش دادم برگهاش کم کم رنگشون سفید شده میریزن باید چی به بونسا بدهم ممنون
بعد از این که محل نگهداری بونسای را تغییر دادم برگهاش دارن میریزن فکر کنم به علت گرمای زیاد اطاق و نداشتن هوای تازه باعث ریزش برگهاش شدن برگها به رنگ سبز و در حال ریزش هستن باید چکار کنم تا درست بشه محل نگهداریش را دوباره به جای قبلیش هم بردم
محل نگهداری بونسای من از گلخانه محل فروش به خانه تغییر کرده و برگهای سبز دارن میریزن فکر کنم به علت گرمای زیاد اطاق و نداشتن هوای تازه باعث ریزش برگهاش شدن برگها به رنگ سبز در حال ریزش هستن باید چکار کنم تا درست بشه آیا آب افشانی لازم داره ؟