تا به حال به نمای تراس و بام خود و یا ساختمان های اطراف دقت کرده‌اید !؟ بعضی ساختمان ها دارای بام سبز و تراس هایی مملو از گیاهان و گلهای خوشرنگ اند و بعضی دیگر مانند انباری پر از وسیله‌های بلا استفاده ! اما شما کدامیک را ترجیح می‌دهید ؟! ما انسانها ذاتاً زیبایی را دوست داریم و صد در صد تراس و یا بامی که سبز و زیباست را بیشتر می‌پسندیم. یکی از راههای زیباتر کردن بام و تراس تبدیل آنها به بام سبز و یا روف گاردن است. اما بام سبز چیست !؟ با ما همراه باشید تا با انواع بام سبز و مزایا و معایب روف گاردن آشنا شوید.
بام سبز چیست ؟!
استفاده کردن از پوشش گیاهی در بام از زمان های گذشته وجود داشته است، مانند بام های چمنی که در بسیاری از نقاط جهان وجود داشته‌اند. درواقع تفاوت بین بام های سبز سنتی و مدرن در اهداف، مواد مورد استفاده و گیاهان به کار رفته در آنهاست. اما تعریف روف گاردن در همه‌ی زمان‌ها یکیست. در واقع بام سبز یا روف گاردن بامی است که همه یا قسمتی از آن با پوشش گیاهی پوشانده میشود. نوع گیاهان انتخابی بسته به نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی مختلف، متفاوت بوده و بام سبز، اوج تلفیق اجرا با محیط است.
معایب روف گاردن نسبت به مزایای آن بسیار اندک است و تنها هزینه‌ی اولیه برای طراحی آن ممکن است اندکی زیاد باشد. اما در آینده تمامی هزینه آن جبران خواهد شد، چرا که بام سبز مزایای اکولوژیکی و اقتصادی بالایی دارد و از اتلاف انرژی بسیار جلوگیری می‌کند.
تاریخچه کاربرد بام سبز
مشخص نیست که ایده اصلی چنین طرحی منسوب به چه کسی است و به کدامین دوره باز می گردد. شاید این ایده از توصیف باغ های معلق بابل نشات گرفته شده باشد، باغهایی که در واقع در هوا معلق نبوده بلکه روی بامها و مهتابی‌های چند ساختمان قرار داشتند. اجرای بام های سبز مدرن که از سیستم لایه های پیش ساخته تشکیل می شوند، تقریبا پدیده ای نو در این صنعت هستند. این نوع بامها در دهه 1960 در آلمان توسعه یافته و به بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز گسترش یافتند.
اهداف ایجاد بام سبز
- افزایش منابع اکولوژیکی و حفظ زیبایی های طبیعی
- حفظ سلامت جسم و روح افراد داخل ساختمان
- صرفه‌جویی های اقتصادی در انرژی
مزایا و معایب استفاده از بام سبز :
مزایای اکولوژیکی :
- کاهش آلودگی صوتی
- کاهش آلودگی هوا
- کاهش تاثیر جزایر حرارتی بر ساختمان
- ایجاد محیط زیست برای پرندگان
- تامین فضایی زیبا و تفریحی برای افراد ساختمان
- امکان پرورش میوه، سبزی و گل
- کاهش بار گرمایش و سرمایش بنا
- کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوای شهری
- تصفیه هوا و کاهش آلودگی ناشی از co2
- بهبود مناظر اطراف ساختمان و خنک کردن محیط اطراف
مزایای اقتصادی :
- بالابردن طول عمر لایه‌ی محافظتی بام
- لایه عایق رطوبتی
- کاهش آلودگی صوتی
- جاذبه زیباشناختی و زیبایی طبیعی
- کاهش مصرف انرژی
- ایجاد محیط مناسب تفریحی
- ایجاد فضای بیشتر کاربردی در ساختمان
- افزایش ارزش ملک
مزایای اجتماعی :
- افزایش محدوده زندگی
- سلامت روانی
- سرعت بالای اجرا و هزینه پایین
- عدم نیاز به آبیاری و مراقبت زیاد
معایب :
- به تقویت سازه بامها برای استقرار بام سبز احتیاج است.
- گاهی، تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی منطقه کار مشکلیست.
- بام‌های سبز نیاز به معیارهای سازه‌ای قابل قبول دارند. بسیاری از بام‌های موجود، به خاطر بار وزن ملزومات خاک و گیاهان برای ایجاد بام سبز مناسب نیستند.
- در ساخت انواع مختلف بام سبز استفاده از خاک سبک لیکا به جای خاک معمولی توصیه میگردد.
انواع بام سبز
روف گاردن بر اساس سیستم اجرایی به سه دسته اصلی تقسیسم می شود :
– سیستم گسترده (Extensive)
– سیستم متمرکز (Intensive)
– سیستم مدولار یا جعبه گیاه (Planter Box)
سیستم گسترده :
در این سیستم ضخامت سطح اجرا کم بوده و این نوع بام سبز تنها شامل یک یا دو نوع گیاه است. معمولاً وقتی که حداقل بار وزن مدنظر باشد از این سیستم استفاده میکنیم. در این روف گاردن فقط پرسنل نگهداری و تعمیر به آن دسترسی دارند و تنها جنبه‌ی زیبایی و اقتصادی دارد. این نوع بام، بر روی بام های مسطح و شیبدار ایجاد میشود و معمولاً گیاهان با طول 40 تا 100 میلیمتر در آن استفاده می شوند. حدود بار نهایی بام تقریباً بین 50 تا 100 کیلوگرم بر متر مربع است. در مورد بام های شیبدار در اغلب مکان ها 10 تا 20 درصد شیب توصیه می شود و در شیب حداکثر 30 درصد نیاز به استفاده از زه وار و ابزارهای ضد فرسایش وجود دارد.
سیستم متمرکز :
این سیستم با نام مقطع عمیق یا باغ بام شناخته می شود. این نوع بام سبز شامل انواع مختلفی از گیاهان است و مشابه یک پارک طراحی می شود. برخی از این مدل بام های سبز دارای درختان بزرگ و آبنماهایی هستند که این موضوع خود احتیاج به تقویت اساسی سازه دارد. سیستم متمرکز اغلب نیازهای سازه ای جدیدی را برای بام الزامی می کند، به ویژه برای بام هایی که دسترسی عمومی نیز داشته باشد.
سیستم مدولار یا جعبه گیاه :
این سیستم به این صورت است که گیاهان در جعبه های مخصوصی کاشته میشوند که همه یا قسمتی از بام را میپوشانند. در این سیستم محیط کاشت یک محیط ناپیوسته است.
