اگر کمی درمورد گیاهان خوانده باشید، احتمالا می دانید که گیاهان بهترین رشد را در خاک با زهکشی خوب خواهند داشت. اما آیا تا به حال از خود پرسیده اید که زهکشی خاک چیست و چه فایده ای دارد؟ آیا خاک شما زهکشی مناسبی دارد یا لازم است که آن را زهکشی کنید؟ زهکشی بهتر خاک باعث می شود که هوا بهتر به ریشه های گیاهان آپارتمانی برسد و در نتیجه گیاه نیز رشد بهتری داشته باشد و احتمال پوسیدگی ریشه آن پایین بیاید. در این مقاله درمورد اینکه زهکشی خاک چیست و چگونه می توانید خاک را زهکشی کنید، توضیح داده خواهد شد.
ویژگی های خاک خوب زهکشی شده
فضای بین ذرات خاک، محلی برای قرار گیری اکسیژن و آب است. در صورتی که فضای مناسبی برای قرار گیری اکسیژن و آب باشد، به اصطلاح گفته می شود که خاک زهکشی خوبی دارد. هنگامی که باران می بارد و باغ شما را آبیاری می کند، این فضا های خالی پر می شوند. آب در خاک به سمت پایین حرکت می کند و هوا جایگزین آن می شود. هر چه فضای بین ذرات خاک بهتر باشد، گیاه به همان نسبت هوا و آب بهتری را دریافت خواهد کرد. به همین دلیل است که زهکشی خاک گلدان و باغچه تا این حد اهمیت دارد.
برای اینکه متوجه شوید خاک شما زهکشی مناسبی دارد یا خیر، کافی است که یک کار بسیار ساده انجام دهید. یک سوراخ به عرض 30 تا 45 سانتی متر و عمق 30 تا 45 سانتی متر در خاک خود حفر کنید. سپس سوراخ را با آپ پر کنید. پس از تخلیه آب دوباره سوراخ را با آب پر کنید و ببینید که چقدر طول می کشد تا دوباره سطح آب پایین بیاید. اگر زهکشی خاک خوب باشد، آب باید هر ساعت 2.5 سانتی متر پایین بیاید. اگر میزان سرعت پایین آمدن آب از این مقدار کمتر یا بیشتر باشد، گیاه در آینده دچار مشکلاتی خواهد شد. راه های مختلفی هست که بتوان زهکشی یک خاک را بهبود داد.
چگونه زهکشی خاک را بهبود دهیم؟
موثر ترین و بهترین راه برای بهبود زهکشی اضافه کردن مواد آلی مانند کمپوست یا برگ های خرد شده در خاک است. این روش برای خاک هایی که آب در آن ها خیلی سریع یا خیلی آهسته خالی می شود، موثر است.
برای زهکشی خاک در صورتی که هنوز در باغچه خود چیزی نکاشته اید، می توانید 9 تا 12 سانتی متر از مواد آلی مورد نظر خود را در سطح خاک پخش کنید و روی آن 20 تا 30 سانتی متر خاک بریزید. اما در صورتی که در خاک باغچه قبلا چیزی کاشته اید، کار ساده تر خواهد بود. کافی است که برای بهبود وضعیت زهکشی خاک هر ساله چند سانتی متر کمپوست به سطح خاک اضافه کنید. بعد از آن طبیعت در گذر زمان خودش کمپوست و خاک را با یکدیگر مخلوط خواهد کرد.
اما اگر نمی خواهید که زیاد حفاری کنید و در باغچه خود چاله ایجاد کنید، راه حل های سریع تری نیز هست. اولین راه حل سریعی که می توانید از آن استفاده کنید، به کار گیری تخت های مرتفع برای زهکشی خاک است. تخت های مرتفع حداقل باید 10 تا 15 سانتی متر از سطح خاک باغچه شما بلند تر باشند.
شما می توانید تخت های مرتفع را از فروشگاه های باغبانی اطراف محل خود خریداری کنید یا خودتان آن ها را بسازید. دستورالعمل های بسیار مختلفی برای پر کردن تخت های مرتفع هست. اما برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید، یک راه حل کلی برای پر کردن تخت های مرتفع داریم. شما می توانید تخت مرتفع خود را با خاک سطحی با کیفیت بالا بین 40 تا 60 درصد پر کنید و بقیه آن را با کمپوست و سایر مواد آلی که به راحتی تجزیه می شوند، ترکیب کنید. با این کار وضعیت زهکشی خاک نسبت به خاک باغچه بسیار بهتر خواهد بود و گیاه بهتر رشد خواهد کرد.
برای زهکشی خاک گلدان نیز روش مشابهی است. برای زهکشی خاک گلدان می توانید از مخلوط های کیسه ای برای گلدان که قابل خریداری در فروشگاه های باغبانی هستند، استفاده کنید. همچنین خودتان نیز می توانید ترکیبی برای خاک گلدان درست کنید.
این را به یاد داشته باشید که هیچگاه نباید از خاک باغ خود به عنوان خاک گلدان استفاده کنید و انواع خاک را با یکدیگر مخلوط کنید. مهم نیست که خاک باغ شما چقدر زهکشی خوبی دارد؛ زیرا خاک باغ حتی اگر زهکشی مناسبی داشته باشد نیز برای استفاده در گلدان خیلی سگنین است و می تواند حاوی دانه های علف هرز و یا آلودگی های محیطی باشد که بعدا برای محیط خانه شما و خود گیاه مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
تفاوت های زهکشی در مکان های متفاوت
نکته ای که در رابطه با زهکشی خاک باید به آن اشاره کرد، این است که زهکشی خاک در قسمت های مختلف باغ و حیاط شما متفاوت خواهد بود و حتی برخی از قسمت ها نیز امکان زهکشی نخواهند داشت. دلیل این موضوع نیز به خاطر حذف خاک سطحی در طول ساخت و ساز، متراکم شدن با تجهیزات سنگین و یا صرفا زمینی که باغچه در آن قرار گرفته است باشد. بهترین راه حل ممکن در این شرایط انتخاب مناسب گیاهان آپارتمانی یا باغچه است. برای مثال اگر قسمتی از حیاط یا باغ شما زهکشی ضعیفی دارد و آب در آن باقی می ماند، می توانید گیاهانی را برای کاشت در آن قسمت انتخاب کنید که در زهکشی های ضعیف و محیط مرطوب رشد می کنند.
نتیجه گیری
بهتر است برای زهکشی از یک گلدان با سوراخ های زهکشی مناسب با ترکیب خاک باغچه، پرلیت، پیت ماس و انواع کود آلی استفاده کنید. یکی از عوامل بسیار مهمی که در رشد بهتر گیاه تاثیر گذار است، زهکشی خاک است. هر چه یک خاک زهکشی مناسب تری داشته باشد، گیاه نیز به نسبت رشد بهتری خواهد داشت و کمتر دچار مشکلات مختلف مانند پوسیدگی ریشه خواهد شد. خاکی زهکشی مناسب دارد که فضای کافی برای وجود هوا و ذخیره آب در لایه های زیرین آن باشد. در این مقاله برای آشنایی بهتر با زهکشی، درمورد نحوه زهکشی خاک و تاثیر زهکشی بر رشد گیاه توضیح داده شد.