قبلا در مقاله ای طریقه ساخت گلخانه خانگی را آموزش دادیم. اکنون میخواهیم با انواع سیستم گرمایشی گلخانه که میتوانند برای گرمایش گلخانه کوچک استفاده شوند، آشنا شویم. انواع سیستم های گرمایشی عبارتند از :دمنده های حرارتی ،سیستم آب گرم ،سیستم گرمایش از کف گلخانه ، بخاری گلخانه خانگی . در زیر با این سیستم ها آشنایی مختصری پیدا میکنیم:
گرمایش گلخانه
دمنده های حرارتی:
این نوع سیستم گرمایشی اصولا از محفظه ای دوجداره تشکیل میشود که جداره ی داخلی آن توسط مشعلی گرم شده و دود آن از طریق لوله ای به خارج از گلخانه هدایت میشود. سوخت مورد استفاده در این مشعل ها معمولا گازوئیل و یا گاز میباشد. هوای داخل جداره که توسط مشعل به شدت گرم شده است به کمک دمنده ای قوی از طریق لوله ای فلزی و از مسیر سوراخ هایی که در طرفین آن قرار دارد ، به صورت یکنواخت در گل گلخانه پخش میشود.
به منظور صرفه جویی و بردن حداکثر استفاده تر گرمای ایجاد شده پیشنهاد میشود که محفظه ی دوجداره ی دیگری نصب شده و دود حاصله به داخل آن هدایت شود و گرمای حاصل از گردش دود به کمک دمنده های دیگری به همان صورت قبل داخل گلخانه توزیع شود. میتوان خروجی هوای گرم دو محفظه را به صورت مشترک در نظر گرفت و به کمک یک تونل هوای گرم را در سراسر گلخانه توزیع کرد.
از نکات ضروری در این روش این است که حتما یک مشعل یدکی برای هر محفظه در نظر گرفته شود تا در صورت خرابی به سرعت جایگزین شود تا هوای داخل گلخانه سرد نشود. دمنده های حرارتی تقریبا ارزان هستند و قدرت حرارتی خوبی دارند و راه اندازی و سرویس آنها به تکنیک بالایی احتیاج نداشته و به راحتی میتوان آن ها را به کار گرفت.
سیستم گرمایشی
آب گرم :
این سیستم به این گونه است که دارای دیگی برای آب از جنس چدن و یا فولاد است و مانند شوفاژ عمل می کند. آب درون دیگ توسط مشعل گرم شده و سپس بوسیله الکتروموتورهای مخصوص آب گرم به داخل گلخانه ها فرستاده می شود. لوله های مورد استفاده در این روش از جنس پلی اتیلن و یا گالوانیزه میباشد. آب گرم از طریق لوله های آب گرم که در سطح بستر و بین ردیف ها و یا در ارتفاع 10 تا 20 سانتیمترآن نصب شده اند، در داخل گلخانه توزیع می شود.
آب سرد شده نیز دوباره از طریق یک لوله اصلی به داخل دیگ حرارتی بر می گردد. اصولا برای تسهیل در گردش آب درون گلخانه و دیگ حرارتی، تجهیزات موتورخانه را در اتاقکی پایین تر از سطح گلخانه قرار میدهند. به علت قرار گرفتن لوله های آب گرم در سطح زمین یا نزدیکی سطح زمین سطح خاک تا حدودی گرم شده و هوای گرم آن به آرامی به سمت بالا میرود.
سیستم گرمایشی
مزایای سیستم دمنده حرارتی :
این نوع سیستم موجب فعالیت بیشتر ریشه ها و رشدبهتر بوته ها میشود و عملکرد مناسبی دارد. از دیگر مزایای این روش این است که به علت توزیع یکنواخت آبگرم در سطح گلخانه موجب میشود که فضای گلخانه به صورت یکنواخت گرم شود.
معمولاً برای چند واحد گلخانه (تونل پلاستیکی) سیستم مرکزی نصب می کنند و کنترل شرایط دمایی برای همه گلخانه بطور هماهنگ انجام میشود. اجرا و نصب این سیستم ،هزینه ای 2 الی 3 برابر سیستم موضعی دمنده ها دارد. البته در نواحی بسیار سرد که ممکن است دما به -10 درجه سانتیگراد برسد این سیستم کارآیی لازم هخواهد داشت و تنها با دو جداره نمودن گلخانه یا تلفیقی از این روش با یک دمنده حرارتی دمای مورد نیاز گلخانه های این مناطق را تأمین نمود.
از دیگر مزایای این روش این است که دمای گلخانه هنگام خرابی سیستم به سرعت نزول نمی کند و تا حدی فرصت لازم برای تعمیر آن وجود دارد. سوختی که در این روش به کار میرود معمولا گازوئیل میباشد که با توجه به این موضوع محل نگهداری منبع سوخت و لوله های سوخت رسانی باید در مکانی به دور از امکان یخ زدگی باشد.
سیستم گرمایش از کف گلخانه :
تامین گرمای گلخانه از طریق گرمایش از کف به دو صورت انجام میشود :
- استفاده از لوله های آبگرم مارپیچ یا صاف
- استفاده از المنتهای حرارتی برقی
از این نوع سیستم حرارتی اغلب برای رشد سریع ریشه استفاده می شود. توصیه می شود که از این روش برای کشتهای گلدانی و تولید نشاء استفاده شود چرا که این روش به تنهایی قادر به تامین کل گرمای مورد نیاز گلخانه نیست. با بکارگیری این روش فعالیت ریشه ها و جذب مواد غذایی به صورتی مؤثر افزایش پیدا میکند.
سیستم گرمایش از کف گلخانه
بخاری گلخانه :
تعداد زیادی از تولید کنندگان در گلخانه های سنتی خود از این بخاری ها برای گرمایش استفاده میکنند که با سوخت نفت یا گازوئیل استفاده می کنند. کارایی این روش پایین میباشد و احتمال نفوذ دود حاصل از این بخاری ها در داخل گلخانه وجود دارد. برخی از گلخانه ها بخاری های غیر استاندارد و خودساز نصب میکنند که با سوختن ناقص ، دود یا منوکسید کربن تولید شده توسط آن منجر به از بین رفتن کل محصولات گلخانه می شود.
استفاده از گاز پیک نیک و یا بخاری گازی که فاقد دودکش میباشند فقط برای مدت کوتاهی (چند ساعت) مناسب است و نمی توان در طولانی مدت از آنها استفاده کرد. در انتخاب سیستم حرارتی حتما باید این نکته را در نظر بگیرید که از نفوذ کربن مونو اکسید به داخل گلخانه جلوگیری کنید چرا که موجب از بین رفتن و آسیب به کلیه محصولات میشود. در زیر برخی از نمونه های بخاری های صنعتی و انواع مناسب که برای گرم کردن گلخانه طراحی شده اند ،مشاهده کنید.
بخاری گلخانه خانگی